การทำบุญ ให้ทาน

[ ๔๒๐] สมัยนั้น ภิกษุทั้งหลายไม่อนุโมทนาในโรงฉัน คนทั้งหลาย จึงเพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาว่า ไฉน พระสมณะเชื้อสายพระศากยบุตรจึงได้ ไม่อนุโมทนาในโรงฉัน ภิกษุทั้งหลาย ได้ยินคนพวกนั้นเพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาอยู่จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาค ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคทรงทำธรรมีกถา ในเพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น ในเพราะเหตุ แรกเกิดนั้น แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย เรา อนุญาตให้อนุโมทนาในโรงฉัน ฯ [ ๔๒๑] ครั้งนั้น ภิกษุทั้งหลายคิดว่า ใครหนอพึงอนุโมทนาในโรงฉัน แล้วจึงกราบทูล เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาค ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคทรงทำธรรมีกถา ในเพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น ในเพราะเหตุแรก เกิดนั้น แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูกรภิกษุทั้งหลายเราอนุญาตให้ภิกษุผู้เถระอนุโมทนาในโรงฉัน ฯ [ ๔๒๒] สมัยนั้น ประชาชนหมู่หนึ่งถวายภัตรแก่พระสงฆ์ ท่านพระ สารีบุตรเป็น สังฆเถระ ภิกษุทั้งหลายคิดว่า พระผู้มีพระภาคทรงอนุญาตให้ภิกษุ ผู้เถระอนุโมทนาในโรงฉัน จึงเหลือท่านพระสารีบุตรไว้รูปเดียว แล้วพากัน กลับไป ลำดับนั้น ท่านพระสารีบุตรแสดงความยินดีกะคนเหล่านั้น แล้วได้ไป ทีหลังรูปเดียว พระผู้มีพระภาค...

ในสมัยพระพุทธเจ้าองค์นี้ของเรา  พระสารีบุตร  ได้เข้านิโรธสมาบัติ   (เป็นการปฏิบัติธรรมขั้นสูงของพระระดับอรหันต์เท่านั้น)  เมื่อออกจากนิโรธสมาบัติแล้ว ท่านก็ได้เข้าญาณตรวจดูว่าจะไปโปรดญาติโยมคนไหน  เมื่อได้เป้าหมายแล้ว  ท่านก็เหาะไป  ไปบ้านครอบครัวชาวนาหลังหนึ่งชื่อนายปุณณะ   ผัวเมียชาวนาหลังนั้น เมื่อเห็นพระมาบิณทบาตร  ก็รีบจัดข้าวปลาอาหารถวายใส่บาตรไป  พระสารีบุตรก็ให้พรแล้วเดินจากไป  ฝ่ายชาวนาก็ดีใจที่ได้ทำบุญ เพราะนานๆจะมีพระมา      ที่นากลายเป็นทอง   !!  เมื่อพระไปแล้วชาวนาก็ลงมือทำนา  เมื่อขุดดินลงไป ดินก็กลายเป็นทอง ทอง!! ขุดซ้ายขุดขวาก็เป็นทองๆ สองผัวเมียจึงไปเข้าเฝ้าพระราชา  เพื่อให้ไปเอาทองที่บ้านมาถวาย  พวกทหารก็ไปเอาทองมาเข้าวัง  พอเททองเข้าท้องพระคลัง  ทองนั้นก็กลายเป็นดิน ดิน!!  ไปเอามาอีกเกวียน  ก็เป็นดินแบบนี้อีก พระราชาจึงตรัสว่า  นั่นเป็นบุญของเจ้าแล้ว  ไม่ใช่ของข้าฯ  และพระราชาจึงทรงแต่งตั้งให้นายปุณณะเป็นธนเศรษฐ...

                            ๗. โภชนทานสูตร              [๓๗] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ทายกผู้ให้โภชนะเป็นทาน ชื่อว่าให้ฐานะ ๕ อย่างแก่ปฏิคาหก ๕ อย่างเป็นไฉน คือ ให้อายุ ๑ ให้วรรณะ ๑ ให้สุข ๑ให้กำลัง ๑ ให้ปฏิภาณ ๑ ครั้นให้อายุแล้วย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งอายุทั้งที่เป็นทิพย์ ทั้งที่เป็นมนุษย์ ครั้นให้วรรณะแล้ว ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งวรรณะทั้งที่เป็นทิพย์ ทั้งที่เป็นมนุษย์ ครั้นให้สุขแล้ว ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งสุขทั้งที่เป็นทิพย์ทั้งที่เป็น มนุษย์ ครั้นให้กำลังแล้ว ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งกำลังทั้งที่เป็นทิพย์ทั้งที่เป็นมนุษย์ ครั้นให้ปฏิภาณแล้ว ย่อมเป็นผู้มีส่วนแห่งปฏิภาณทั้งที่เป็นทิพย์ทั้งที่เป็นมนุษย์ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ทายกผู้ให้โภชนะเป็นทานชื่อว่าให้ฐานะ ๕ อย่างนี้แล ฯ     ปราชญ์ผู้มีปัญญา ให้อายุย่อมได้อายุ ให้กำลัง ย่อมได้ กำลัง ให้วรรณะย่อมได้วรรณะ ให้ปฏิภาณย่อมได้ปฏิภาณ    ให้สุขย่อมได้สุข ครั้นให้อายุ กำลัง วรรณะ สุข และ  ปฏิภาณแล้วจะเกิดในที่ใดๆ ย่อมเป็นผู้ม...

พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๔ อังคุตตรนิกาย ปัญจก-ฉักกนิบาต   ๗. ทานสูตร [๓๐๘] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้พระนครสาวัตถี ก็สมัยนั้นแล อุบาสิกาชื่อนันทมารดา ชาวเมืองเวฬุกัณฑกะ ถวายทักษิณาทานอันประกอบด้วยองค์ ๖ ประการ ในภิกษุสงฆ์มีพระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะเป็นประมุข พระผู้มีพระภาคได้ทรงเห็นอุบาสิกาชื่อนันทมารดา ชาวเมืองเวฬุกัณ ฑกะถวายทักษิณาทาน อันประกอบด้วยองค์ ๖ ประการ ในภิกษุสงฆ์มีพระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะ เป็นประมุข ด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ ล่วงจักษุของมนุษย์ แล้วตรัสกะภิกษุ ทั้งหลายว่า .."ดูกรภิกษุทั้งหลาย อุบาสิกาชื่อนันทมารดาชาวเมืองเวฬุกัณ ฑกะนั้น ถวายทักษิณาทานอันประกอบด้วยองค์ ๖ ประการ ในภิกษุสงฆ์มีพระสารีบุตรและ พระโมคคัลลานะเป็นประมุข ก็ทักษิณาทานอันประกอบด้วยองค์ ๖ ประการเป็นอย่างไร .."ดูกรภิกษุทั้งหลาย องค์ ๓ ของทายก องค์ ๓ ของปฏิคาหก องค์ ๓ ของทายกเป็นไฉน .."ดูกรภิกษุทั้งหลาย ทายกก่อนให้ทาน เป็นผู้ดีใจ ๑ กำลัง ให้ทานอยู่ย่อมยังจิตให้เลื่อมใส ๑ ครั้นให้ทานแล้วย่อมปลื้มใจ ๑ นี...

บุญกิริยาวัตถุ 10   หมายถึง การทำความดี ๑๐ อย่าง เป็นบุญ เป็นกุศล ตามหลักคำสอนของ พระสัมมา สัมพุทธเจ้า คือ ๑.ทานมัย คือ:บุญสำเร็จจากการให้วัตถุสิ่งของ เพื่อสงเคราะห์ หรือบูชาแก่ผู้อื่น ๒.ศีลมัย   คือ:บุญสำเร็จจากการรักษาศีล งดเว้นจากทุจริต หรือประพฤติสุจริตทางกาย  วาจา ๓.ภาวนามัย  คือ:บุญสำเร็จจากการอบรมจิตให้สงบจากกิเลส (สมถภาวนา) และการอบรมปัญญาเพื่อละกิเลสทั้งปวง(วิปัสสนาภาวนา) ๔.อปจายนมัย คือ: บุญสำเร็จจากการอ่อนน้อม ถ่อมตน ๕.เวยยาวัจจมัย คือ:บุญสำเร็จจากการขวนขวาย ช่วยเหลือ บำเพ็ญประโยชน์ต่อผู้อื่น ๖.ปัตติทานมัย คือ:บุญสำเร็จจากการให้ส่วนบุญที่ได้บำเพ็ญมาแล้ว ๗.ปัตตานุโมทนามัย คือ: บุญสำเร็จจากการยินดี ในบุญกุศล ของผู้อื่นได้ทำดีแล้ว ๘.ธัมมัสสวนมัย  คือ:บุญสำเร็จจากการฟังธรรม ๙.ธัมมเทสนามัย คือ:บุญสำเร็จจากการแสดงธรรม ๑๐.ทิฏฐุชุกรรม คือ:การทำความเห็นให้ตรง ถูกต้องตามความเป็นจริง